گرچه آب میوه طبیعی سالم به نظر می رسد ولی از نظر پزشکی نوشیدنی مضری است. این مضرات در آب میوه صنعتی (مصنوعی) به مراتب بیشتر و خطرناکتر است. مصرف بیش از حد فروکتوز، به ویژه از قندهای افزوده، می‌تواند بر جنبه‌های مختلف سلامت تأثیر منفی بگذارد. این امر با افزایش وزن، اختلال در متابولیسم و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی مرتبط است. در حالی که فروکتوز یک قند طبیعی است که در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود، نگرانی از غلظت بالای آن در غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌ها ناشی می‌شود.

فروکتوز چگونه بر بدن تأثیر می‌گذارد؟ چیزی که فروکتوز را مضرتر می‌کند، نحوه‌ی متابولیسم آن در بدن است. برخلاف گلوکز که توسط سلول‌ها به عنوان منبع انرژی استفاده می‌شود، فروکتوز توسط کبد متابولیزه می‌شود و در آنجا سنتز چربی را افزایش می‌دهد. در واقع، برخی از متخصصان معتقدند که بدن ما برای مدیریت این فروکتوز اضافی طراحی نشده است.

قند بالا و افزایش خطر دیابت

مقاومت به انسولین:

آب میوه طبیعی هم حاوی قند فروکتوز است که مصرف مکرر آن میتواند باعث افزایش قند خون، مقاومت به انسولین و در نهایت دیابت نوع ۲ شود. آب میوه‌های صنعتی معمولاً شکر افزوده دارند که مضرات آن بیشتر است

افزایش تری گلیسیرید

متابولیسم فروکتوز می‌تواند منجر به افزایش سطح تری گلیسیرید (نوعی چربی) در خون شود که به خطر ابتلا به بیماری قلبی کمک می‌کند.

افزایش اسید اوریک

متابولیسم فروکتوز، اسید اوریک را به عنوان یک محصول جانبی تولید می‌کند و سطح بالای اسید اوریک می‌تواند به نقرس و سایر مشکلات سلامتی کمک کند.

سندرم متابولیک

مصرف فروکتوز با ایجاد سندرم متابولیک، مجموعه‌ای از شرایط که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ و اختلالات هورمونی و بروز کیست های مختلف را افزایش می‌دهد، مرتبط است.

آسیب کبدی و کبد چرب

فروکتوز در درجه اول توسط کبد پردازش می‌شود و مصرف بیش از حد و مکرر آن می‌تواند منجر به تجمع چربی در کبد شود و به طور بالقوه باعث بیماری کبد چرب شود.

الکل بدون هیجان

برخی از محققان به دلیل شباهت‌های متابولیکی فروکتوز با الکل (اتانول) و پتانسیل آن در ایجاد مشکلات متابولیکی مشابه مانند بیماری کبد چرب، از اصطلاح "الکل بدون هیجان" برای توصیف فروکتوز استفاده می‌کنند.

اختلال در عملکرد سلولهای خونی:

بدلیل افزایش ناگهانی قند میوه (فروکتوز) در خون سلولهای خونی بالاخص سلولهای دفاعی (گلبول سفید) از این افزایش متاثر شده و ایمنی کاهش می یابد.

کاهش فیبر و از دست دادن فواید میوه کامل

هنگام آبگیری، فیبر میوه که برای گوارش، کنترل قند خون و احساس سیری مفید است، از بین میرود.

میوه کامل به دلیل فیبر، قند را آهسته تر جذب میکند، اما آب میوه این مزیت را ندارد.

افزایش وزن و چاقی

کالری آب میوه بالاست و چون مایع است، ممکن است مانند غذاهای جامد احساس سیری ایجاد نکند و منجر به پرخوری شود. مصرف منظم آب میوه‌های پرکالری با افزایش وزن و چربی شکمی مرتبط است.

پوسیدگی دندان

قند موجود در آب میوه، به ویژه اگر به طور مکرر مصرف شود، باکتری‌های دهان را تغذیه کرده و باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.

اسیدهای طبیعی میوه (مثل آب پرتقال) نیز می‌توانند مینای دندان را ضعیف کنند.

بیماری قلبی عروق

فروکتوز در عواملی که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهند، از جمله فشار خون بالا، دیس لیپیدمی و افزایش چربی احشایی، نقش دارد.

مشکلات گوارشی

در برخی افراد، خصوصاً کسانی که سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) دارند، فروکتوز زیاد آب میوه ممکن است باعث نفخ، گاز و اسهال شود.

عدم تعادل مواد مغذی

نوشیدن زیاد آب میوه ممکن است جایگزین مصرف غذاهای مغذی دیگر شود، مثلاً کودکانی که زیاد آب میوه می‌نوشند ممکن است شیر یا مواد غذایی ضروری را کمتر مصرف کنند.

کاهش فعالیت بدنی

برخی مطالعات نشان می‌دهد که فروکتوز ممکن است سطح فعالیت بدنی را کاهش دهد.

پتانسیل پیری و بیماری

مصرف زیاد فروکتوز با تشکیل محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته (AGEs) مرتبط دانسته شده است که ممکن است در پیری و پیشرفت بیماری‌های مزمن و آلزایمر نقش داشته باشد.

تاثیر فروکتوز در سرطان

یک مطالعه جدید نشان داده است که برخی از سلول‌های سرطانی به طور غیرمستقیم از فروکتوز برای کمک به رشد خود استفاده می‌کنند و برای مصرف فروکتوز و تبدیل آن به چربی‌های خاص، به کبد متکی هستند که سپس سلول‌های سرطانی آنها را جذب می‌کنند.

تأثیر فروکتوز (قند میوه) در ابتلا و پیشرفت سرطان موضوع تحقیقات گسترده در سال‌های اخیر بوده است. مطالعات نشان می‌دهند که فروکتوز ممکن است به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر رشد تومورها تأثیر بگذارد، اما مکانیسم‌های دقیق آن هنوز در حال بررسی است. در ادامه، برخی از یافته‌های کلیدی را بررسی می‌کنیم:

۱. سوخت‌رسانی به سلول‌های سرطانی

• فروکتوز، مانند گلوکز، یک منبع انرژی برای سلول‌هاست، اما متابولیسم آن متفاوت است.
• برخی سرطان‌ها (مانند سرطان پانکراس، کبد و روده) ممکن است از فروکتوز برای رشد سریع‌تر استفاده کنند.
• مطالعات نشان داده‌اند که فروکتوز می‌تواند تولید چربی (لیپوژنز) را در سلول‌های سرطانی افزایش دهد، که به رشد تومور کمک می‌کند.

۲. افزایش التهاب و استرس اکسیداتیو

• مصرف زیاد فروکتوز (به‌ویژه از طریق شیرین‌کننده‌های صنعتی مانند شربت ذرت با فروکتوز بالا (HFCS) می‌تواند باعث التهاب و استرس اکسیداتیو شود این عوامل می‌توانند به DNA آسیب رسانده و خطر جهش‌های سرطانی را افزایش دهند.

۳. تأثیر بر مسیرهای متابولیک سرطان

• فروکتوز می‌تواند مسیرهای متابولیک مانند متابولیسم گلوکز و سیگنالینگ انسولین را تغییر دهد.
• برخی تحقیقات نشان می‌دهند که فروکتوز باعث فعال‌سازی آنزیم‌های مرتبط با رشد تومور (مانند KHK یا کتو hexokinase ) می‌شود.

۴. ارتباط با چاقی و سرطان

• مصرف بالای فروکتوز با چاقی، کبد چرب و مقاومت به انسولین مرتبط است.
• چاقی خود یک عامل خطر مهم برای بسیاری از سرطان‌ها (مانند سرطان سینه، کولورکتال و پروستات) است.

۵. تفاوت بین فروکتوز طبیعی و افزودنی

• فروکتوز موجود در میوه‌ها به‌دلیل همراهی با فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و ریزمغذی‌ها، اثرات منفی کمتری دارد.
• اما شربت ذرت با فروکتوز بالا (HFCS) که در نوشیدنی‌های شیرین و غذاهای فرآوری شده وجود دارد، ممکن است خطر سرطان را افزایش دهد.

راهکارهای مصرف سالمتر

• آب میوه را جایگزین میوه کامل نکنید بهتر است میوه را با پوست و فیبر آن مصرف کنید.
• از آب میوه‌های صنعتی پرهیز کنید این محصولات اغلب شکر افزوده و مواد نگهدارنده دارند.
• به کودکان آب میوه ندهید برای کودکان زیر ۱ سال توصیه نمی‌شود و برای کودکان بزرگتر نیز باید محدود شود.

رعایت اعتدال مهم است: در حالی که فروکتوز یک جزء طبیعی بسیاری از غذاها است، توجه به قندهای افزوده شده در غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌ها بسیار مهم است.

جمع‌بندی و توصیه‌ها

• مصرف متعادل فروکتوز طبیعی (از طریق میوه‌ها) خطری ندارد و حتی مفید است.
• پرهیز از مصرف زیاد فروکتوز صنعتی (نوشابه، آبمیوه‌های صنعتی، شیرینی‌ها) توصیه می‌شود.
• تحقیقات هنوز در حال پیشرفت است، اما کاهش مصرف قندهای افزودنی به‌طور کلی برای پیشگیری از سرطان و بیماری‌های متابولیک مفید است.
• یک هدف خوب روزانه برای مصرف میوه حداقل دو وعده است که اندازه هر وعده تقریباً معادل یک توپ تنیس است.

سلامتکده سیب

www.diethealth.ir

https://eitaa.com/appleclinic

https://t.me/applecliniccenter